Vajinismus Nedir?
Vajinismus vajinizm veya genito pelvik ağrı sendromu olarak da adlandırılan, cinsel birleşmede vajinal penetrasyonu (girişi) engelleyen bir durumdur. Bu durum vajinal kasların istemsiz kasılmaları sonucu herhangi bir vajinal penetrasyonu (giriş) imkansız veya çok ağrılı kılar. Sadece penis değil çoğu zaman parmak, tampon veya jinekolojik muayene sırasında kullanılan spekulum için de benzer engel söz konusudur. Bunun yanı sıra vajinismus, bir objenin ya da penisin vajinaya girişinin hayal edilmesi (imajinasyon) sırasında da ortaya çıkabilmektedir. Hangi kasın sebep olduğuna dair kanıtlar güçlü olmasa da pubokoksigeus kası en güçlü ihtimal olarak düşünülmektedir. Vajinismus olan bir kadın vajinal kaslarının kasılmasını bilinçli olarak kontrol edemez. Cinsel birleşmede yaşanan ağrı ise kadından kadına değişiklik gösterebilir.
Vajinismusun Sıklığı Nedir?
Cinselliğin tabu olması, cinsel işlev bozukluklarının tedavi başvurusundan çekinilmesi, bu verilerin sağlıklı bir şekilde toplanmasını engellemektedir. Yapılan çalışmalara göre çeşitli kültürlerde ve coğrafyalarda farklı olduğu bilinen vajinismus sıklığı %3 ile %15 arasında değişkenlik göstermektedir.
Vajinismusun Sebepleri Nelerdir?
Vajinismus için kesin bir neden ortaya konamasa da toplumlar arası kültürel farklılıklar bazı durumları ön plana çıkarmaktadır.
Toplumsal olarak cinselliğin ele alınışı, cinsellikle ilgili yanlış inanışlar, cinsel tabular, vajinismusun önemli nedenleri arasında değerlendirilmektedir.
Cinsellikle ilgili sağlıklı bir eğitimin olmadığı, kulaktan dolma bilgilerle cinselliğin öğrenilmeye çalışıldığı, erkek egemen cinsellik anlayışının ön planda olduğu, kadının kendi bedenini tanıma imkanının olmadığı ve ayıplandığı çevrelerde sıklığın artması bu varsayımı desteklemektedir.
Çocuklukta yerleşen cinsellikle ilgili korkular, katı bekaret algısı, cinsellikle ilgili sorulara verilen olumsuz tepkiler, cinsellikte erkeğe aktif kadına pasif rol verilmesi gibi birçok etmenin vajinismus gelişimini desteklediği düşünülmektedir.
Çok nadiren genitouriner enfeksiyonlarda sebebler arasında değerlendirilmiştir.
Genital Organların Yapıları Vajinismusun Sebebi Olabilir mi?
Vajinismus sorunu yaşayan kadınlarda genelde kendi genital anatomileriyle ilgili çok küçük ve dar olduğu gibi yanlış inanışlar vardır.
Vajinismus, genital organların anatomik yapısı ile ilgili bir durum değildir.
Vajina son derece elastik, esnek ve genişleyebilen bir yapıdır. Yeni doğan bir bebeğin baş çapı yaklaşık 10 cm'dir ve vajinal kanaldan rahatlıkla çıkabilmektedir. Bu kadınlarda sorun vajinanın büyüklüğü değil kendi vajinalarının genişliği ile ilgili oluşturdukları ön yargılardır. Vajinal girişte yapısal anomali çok nadir karşılaşılan bir durumdur.
Vajinismusun Çeşitleri Nelerdir?
Vajinismus iki grupta incelenmektedir.
- Primer vajinismus: İlk birleşmeden itibaren ağrılı cinsel birliktelik yaşamak veya cinsel birlikteliğin hiç olamaması durumudur.
- Sekonder vajinismus: Daha önce cinsel birleşme yaşamış kadının çeşitli nedenlerle sonradan cinsel birleşme yaşayamaması durumudur.
Vajinismus Gebeliğe Engel midir? Vajinismusu Olan Kadınlar Doğurabilir mi?
Vajinismus yalnızca cinsel birleşmeye engeldir. Vajen ağzına bırakılan spermlerle gebelik gerçekleşebilirse de bu çok düşük bir olasılıktır. Bu şekilde birleşmeden gebe kalan kadınlarda vajinismus tedavisi aciliyet teşkil etmektedir. Tedavi edilmemiş vajinismusu olan olgular normal doğum yapmakta zorlanacakları gibi, çoğunlukla jinekolojik muayeneden de kaçınma eğilimindedirler ki, bu durum olası gebelik komplikasyonlarında anne ve bebeğin sağlığı açısından risk oluşturabilmektedir.
Yine ağrılı ve acılı olarak birleşme gerçekleştirebilen hafif vajinismusu olan olgular açısından da gebelik ve doğum süreci zorluklar barındırmaktadır.
Vajinismus Tedavisinde En Sık Görülen Yanlış Uygulamalar
- Hymenektomi (kızlık zarının ameliyatla alınması),
- İlişki öncesi vajina çevresine anestezik krem uygulaması,
- İlişki öncesi rahatlamak için kadının alkol alması,
- Sakinleştirici, ağrı kesici, kas gevşetici ilaç kullanma,
- Genel anestezi altında cinsel birleşme,
- Genital bölgeye botox uygulanması.
Vajinismus Nasıl Tedavi Edilir?
Vajinismus için tedavi başvurusu asla ertelenmemelidir.
Vajinismusun tedaviden çok fayda gören bir durum olduğu bilinmelidir. Vajinismus problemi olan bireyler öncelikle genitoüriner sistem muayenesi olmalı ve sebebin psikiyatrik olduğu kesinleştikten sonar cinsel terapiye yönlendirilmelidir.
Kesin yarar görülen tedavi metodunun deneyimli bir psikiyatrıst tarafından yürütülen cinsel terapi olduğu bilinmektedir. Vajınismusun sıkıntılı bir süreç olabileceği ve olası evlilik sorunlarına neden olabileceği bilinmektedir. Bu vakalarda vajinismus ile birlikte sadece ilişki problemleri değil, depresyon, anksiyete bozuklukları gibi ek ruhsal sıkıntılarda görülebilmektedir. Bazı vakalarda vajinismusun tıbbi bir hastalık olarak değerlendirilememesinden dolayı yıllarca tedavisiz kalındığı görülmektedir.
Eşler arasında saklanılan, paylaşılmayan böyle bir durumun ruhsal diğer sıkıntılara da zemin hazırlayacağı aşikardır. Cinsel terapi ile beraber hastanın özelliklerine göre farmaklojik tedaviler, psikoterapi ve egzersizler tedaviye yardımcı faktörler olabilir.
Kaynaklar
1. http://www.turkpsikolojiyazilari.com/PDF/TPD/30/04.pdf
2. http://www.webmd.com/women/guide/vaginismus-causes-symptoms-treatments
3. http://www.nhs.uk/Conditions/Vaginismus/Pages/Treatment.aspx
4. Klinik Psikiyatri 2004;Ek 3:3-13, Cinsel İşlevler ve Cinsel İşlev Bozuklukları, Cem incesu
5. TPD, Güncel Psikiyatri, Cinsel İşlev Bozuklukları, 2014